تصویبنامه ۳۸۶۲/ت۵۲۸۰۴هـ مورخ ۹۵/۱/۲۱ ( آیین نامه اجرایی ماده (۲۶) اصلاحی قانون مالیات های مستقیم -مصوب ۱۳۹۴)

وزازت امور اقتصادی و دارایی

هیئت وزیران در جلسه ۱۵/۱/۱۳۹۵ به پیشنهاد شماره ۱۹۶۵۷۰/۱۹۷۳۸/۲۰۰ مورخ ۲۰/۱۰/۱۳۹۴ وزارت امور اقتصادی و دارایی و به استناد تبصره (۲) ماده (۲۶) اصلاحی قانون مالیات های مستقیم -مصوب ۱۳۹۴- آیین نامه اجرایی ماده یاد شده را به شرح زیر تصویب کرد:

آیین نامه اجرایی ماده (۲۶) اصلاحی قانون مالیات های مستقیم -مصوب ۱۳۹۴

ماده ۱- در این آیین نامه اصطلاحات زیر در معانی مشروح مربوط به کار می روند:

الف- قانون: قانون مالیات های مستقیم -مصوب ۱۳۶۶- و اصلاحیه های بعدی آن.

ب- تابعیت: به ترتیب مقرر در قانون مدنی.

پ- اقامتگاه: به ترتیب مقرر در قانون مدنی.

ت- اداره امور مالیاتی صلاحیت دار: اداره امور مالیاتی که آخرین اقامتگاه قانونی متوفی در محدوده آن واقع شده است. اگر متوفی در ایران مقیم نبوده، اداره امور مالیاتی مربوط در تهران خواهد بود.

ث- فوت فرضی: مطابق تعاریف و شرایط مقرر در قانون مدنی و قانون امور حسبی.

ج- مؤدی: اشخاص موضوع صدر ماده ماده (۲۶) قانون (وراث متوفی (منفردا یا مجتمعا) یا ولی یا امین یا قیم یا نماینده قانونی آنها).

چ- اظهارنامه: نمونه کاربرگی (فرمی) که حداقل شامل اطلاعات هویتی و مکانی متوفی و وراث و اموال و دارایی ها و بدهی ها، هزینه های کفن و دفن و واجبات مالی و عبادی و دیون محقق متوفی که توسط سازمان امور مالیاتی کشور تهیه و در دسترس مؤدیان قرار می گیرد.

ماده ۲- اداره امور مالیاتی صلاحیت دار مکلف است اظهارنامه هایی که در موعد مقرر (حداکثر یکسال از تاریخ فوت متوفی) تسلیم شده باشد، رسیدگی و نسبت به ارزیابی اموال، دارایی ها و بررسی بدهی های متوفی به شرح زیر اقدام نماید:

الف- مبنای ارزیابی اموال و دارایی ها، ارزش روز آنها در زمان فوت می باشد.

ب- مرجع اعلام ارزش سهام متوفی در شرکت های پذیرفته شده در بورس و بازارهای خارج از بورس، سازمان بورس و اوراق بهادار می باشد. در مورد سهام و سهم الشرکه و حقوق مالی متوفی در سهام و سهم الشرکه سایر اشخاص حقوقی، ارزش آن بر اساس رسیدگی اداره امول مالیاتی صلاحیتدار تعیین خواهد شد.

پ- مبنای ارزیابی ارزش روز اموال و دارایی ها به تاریخ فوت متوفی بر اساس تحقیقات اداره امور مالیاتی صلاحیت دار است. در مورد ساختمان هایی که با توجه به نوع مصالح یا طرز معماری خاص دارای ارزش فوق العاده هستند و همچنین در ارزیابی جواهر و اشیای نفیس و سایر موارد خاص٬ از نظر کارشناس یا کارشناسان رسمی و متخصص یا متخصصین امر استفاده می شود. در این صورت هزینه مربوط توسط سازمان امور مالیاتی کشور پرداخت خواهد شد.

ت- در مورد سپردههای نزد بانک ها و مؤسسات مالی و اعتباری و اوراق مشارکت و سایر اوراق بهادار٬ اصل مبلغ سپرده یا اوراق و سود متعلقه پرداخت نشده تا تاریخ فوت متوفی ملاک می باشد.

ث- در مورد اموال و دارایی هایی که بصورت اجاره به شرط تملیک می باشد مبلغ بدهی بابت اصل تسهیلات و سود و کارمزد معوق تا زمان فوت در صورتی که مستند به مدارک و اسناد مثبته قانونی باشد به عنوان بدهی پذیرفته می شود.

ج- واجبات مالی و عبادی در حدود قواعد شرعی با ارایه تأییدیه و تسویه مربوط از مراجع ذی ربط و همچنین هزینه های کفن و دفن در حدود عرف و عادت.

چ- سایر بدهی های متوفی مستند به مدارک و اسناد مثبته قانونی که اصالت آن مورد تایید اداره امور مالیاتی صلاحیت دار قرار گیرد.

تبصره ۱- در مواردی که برای یک پرونده چند اظهارنامه از طرف مؤدی در موعد مقرر قانونی تسلیم شده باشد و یا مؤدی نسبت به تسلیم اظهارنامه اصلاحی در موعد مقرر قانونی اقدام نموده باشد٬ اداره امور مالیاتی صلاحیتدار مکلف به رسیدگی و ارزیابی کلیه اظهارنامه های مذکور با رعایت مقررات مربوط میباشد.

تبصره ۲- ارایه گواهی حصر وراثت٬ توسط مؤدی٬ برای رسیدگی به پرونده مالیاتی ضروری است. در صورت دسترسی به گواهی مذکور از طریق سامانه الکترونیکی مرجع صادر کننده٬ ضرورتی به تسلیم آن توسط مؤدی نمیباشد.

تبصره ۳- اداره امور مالیاتی صلاحیتدار رسیدگیکننده به اظهارنامه مؤدی موظف است با رعایت قوانین و مقررات مربوط٬ اموال و دارایی اظهارنشده متوفی را شناسایی و نسبت به ارزیابی آنها اقدام نماید.

تبصره ۴- دیون٬ واجبات مالی و عبادی و هزینه کفن و دفن متوفی حداکثر تا سقف ارزش اموال و دارایی های ابراز شده در اظهارنامه تسلیمی در موعد مقرر با رعایت ترتیبات مقرر در بند (ب) ماده (۲۶) قانون (اعم از اموال و داراییهای ابراز شده یا شناسایی شده توسط اداره امور مالیاتی صلاحیت دار) کسر می گردد.

تبصره ۵- موارد مصرح در صدر ماده (۲۱) و مواد (۲۴) و (۲۵) قانون٬ از شمول ارزیابی ماترک خارج می باشد.

تبصره ۶- اداره امور مالیاتی صلاحیتدار موظف است نتیجه رسیدگی و ارزیابی خود را طی کاربرگ (فرم) ارزیابی اموال و دارایی ها و بدهی های موضوع ماده (۲۶) قانون که توسط سازمان امور مالیاتی کشور تهیه می گردد به مؤدی ابلاغ نماید.

ماده ۳- گواهی بند (ج) موضوع ماده (۲۶) قانون٬ به درخواست مؤدی و پس از ارزیابی و رسیدگی اداره امور مالیاتی صلاحیت دار٬ به شرح زیر صادر می گردد:

الف- در مواردی که ارزش اموال و دارایی های ارزیابی شده کمتر و یا مساوی دیون محقق متوفی٬ واجبات مالی و عبادی و هزینه کفن و دفن باشد در این صورت اموال و دارایی هایی که مورد ارزیابی واقع شده اند٬ مشمول مالیات موضوع ماده (۱۷) قانون نبوده و گواهی موضوع بند (ج) این ماده به عنوان مراجع ذی ربط صادر خواهد شد.

ب- در مواردی که ارزش اموال و دارایی های ارزیابی شده بیشتر از دیون محقق متوفی٬ واجبات مالی و عبادی و هزینه کفن و دفن باشد در این صورت جمع کل دیون محقق متوفی٬ واجبات مالی و عبادی و هزینه کفن و دفن به ترتیب از ارزش روز (ارزش ارزیابی شده) اموال و دارایی های موضوع بند های (۴) ٬(۳) ٬(۲) ٬(۱) و (۵) ماده (۱۷) قانون کسر و نسبت به آن بخش از اموال و دارایی هایی که به ترتیب مذکور معادل ارزش دیون محقق متوفی٬ واجبات مالی و عبادی و هزینه کفن و دفن می باشد٬ گواهی موضوع بند (ج) این ماده به عنوان مراجع ذی ربط صادر خواهد شد.

تبصره ۱- در مواردی که کسر دیون محقق متوفی٬ واجبات مالی و عبادی و هزینه کفن و دفن با رعایت بندهای مذکور در ماده (۱۷) قانون بخشی از یک بند از اموال دارایی های موضوع ماده یادشده باشد٬ در این صورت انتخاب اموال و دارایی مورد نظر برای کسر موارد مذکور در آن ردیف با مؤدی می باشد.

تبصره ۲- نمونه کاربرگ (فرم) گواهی موضوع ماده (۲۶) قانون توسط سازمان امور مالیاتی کشـور تهیه می گردد. در گواهـی صادره باید حداقل اطلاعات مربوط به نوع اموال و دارایی ها٬ مشخصات متمایزکننده آن دارایی و ارزش آنها در روز فوت درج گردد.

تبصره ۳- چنانچه پس از صدور گواهی٬ اطلاعاتی مبنی بر وجود اموال و دارایی هایی که در اظهارنامه ابراز نشده و یا در رسیدگی اداره امور مالیاتی صلاحیتدار منظور نگردد٬ به دست آید٬ اداره امور مالیاتی صلاحیتدار موظف است گزارش رسیدگی اصلاحی با رعایت ترتیبات مقرر در بند (ب) ماده (۲۶) قانون تنظیم و گواهی اصلاحی مربوط را مطابق مقررات صادر نماید.

تبصره ۴- در صورتی که مؤدی در اجرای ماده (۱۷) قانون نسبت به پرداخت مالیات اقدام نموده باشند و پس از رسیدگی به اظهارنامه مالیاتی مشخص شود٬ بابت کل ماترک یا بخشی از آن مشمول مالیات نباشد٬ مالیات های پرداختی با ارایه اسناد و مدارک مثبته مطابق قانون مسترد خواهد شد.

ماده ۴- دیون محقق متوفی٬ واجبات مالی و عبادی و هزینه کفن و دفن قابل کسر از اموال و دارایی های متعلق به متوفای ایرانی که در خارج از کشور واقع شده است (موضوع بند (۶) ماده (۱۷) قانون) نخواهد بود.

ماده ۵- در موارد فوت فرضی و همچنین در صورتی که تاریخ فوت متوفی به طور دقیق مشخص نباشد تاریخ صدور گواهی فوت توسط مراجع قضایی ملاک عمل خواهد بود.

ماده ۶- چنانچه اظهارنامه مالیات بر ارث به غیر از اداره امور مالیاتی صلاحیتدار اقامتگاه قانونی متوفی تسلیم شده باشد٬ ادارات مذکور مکلفند مراتب را به همراه اسناد و مدارک مربوط به اداره امور مالیاتی صلاحیت دار ارسال نمایند و مراتب را به طور مقتضی به تسلیم کننده اظهارنامه اعلام نمایند.

ماده ۷- کسر دیون محقق٬ واجبات مالی و عبادی و هزینه کفن و دفن متوفی از ماترک موضوع ماده (۱۷) قانون مستلزم تسلیم اظهارنامه مالیات بر ارث در موعد مقرر قانونی (ظرف یکسال از تاریخ فوت متوفی) با رعایت سایر مقررات مربوط می باشد.

ماده ۸- در صورتی که در تعیین ارزش اموال و دارایی ها و بدهی های متوفی اختلافی بین اداره امور مالیاتی صلاحیتدار و مؤدیان ایجاد گردد٬ با اعتراض مؤدی موضوع خارج از نوبت در مراجع حل اختلاف مالیاتی موضوع قانون مطرح و ارزش تعیین شده مطابق رأی قطعی مراجع مذکور (موضوع فصل سوم از باب پنجم قانون) ملاک عمل قرار میگیرد.

ماده ۹- عدم تسلیم اظهارنامه مالیاتی موضوع ماده (۲۶) قانون یا تسلیم اظهارنامه خارج از موعد مقرر موجب تعلق جریمه ماده (۱۹۲) قانون نخواهد بود.

معاون اول رئیس جمهورـ اسحاق جهانگیری

اموال مشمول و معاف از مالیات بر ارث کدام است؟

تصویب و ابلاغ اصلاحیه قانون مالیات‌های مستقیم در تاریخ 31/ 4/ 1394 موجبات تغییرات فراوانی در این قانون شده و این تغییرات گسترده‌ آثار فراوانی در نظام اقتصادی کشور دارا می باشد. یکی از بخشهایی که در این قانون تغییرات و اصلاحات بسیاری یافته مالیات بر ارث می باشد که علاوه بر کاهش هزینه‌ها، تسهیل در انجام امور مودیان هم مد نظر قانونگذار بوده است.
در فرآیند مالیات بر ارث بخشی از اموال متوفی مشمول مالیات بوده و بخشی نیز معاف از مالیات می باشد.
بر اساس مواد 24 و 25 قانون مالیاتهای مستقیم اموال معاف از مالیات را می توان بشرح زیر برشمرد:
- وجوه بازنشستگی و وظیفه و پس انداز خدمت و مزایای پایان خدمت، مطالبات مربوط به خسارت اخراج، بازخرید خدمت و مرخصی استحقاقی استفاده نشده و بیمه های اجتماعی و نیز وجوه پرداختی توسط مؤسسات بیمه یا بیمه گزار و یا کارفرما از قبیل انواع بیمه های عمر و زندگی، خسارت فوت و همچنین دیه و مانند آنها حسب موردکه یکجا و یا به طور مستمر به ورثه متوفی پرداخت می گردد.
- اموالی که برای وزارتخانه ها و مؤسسات دولتی؛ دستگاههایی که بودجه آنها وسیله دولت تأمین میشود؛ شهرداریها و بنیادها و نهادهای انقلاب اسلامی دارای مجوز معافیت از طرف حضرت امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری مورد وقف یا نذر یا حبس واقع گردد به شرط تأیید سازمانها و مؤسسه های مذکور.
- اثاث البیت محل سکونت متوفی
- اموال شهدای انقلاب اسلامی نسبت به وراث طبقات اول و دوم
اموال و دارایی های باقی مانده از متوفی بر اساس ماده 17 این قانون بشرح ذیل مشمول مالیات بر ارث می باشد:
- سپرده های بانکی، اوراق مشارکت و سایر اوراق بهادار به استثنای موارد مندرج در بند( 2) این ماده و سودهای متعلق به آنها و همچنین سود سهام و سهم الشرکه تا تاریخ ثبت انتقال به نام وراث و یا پرداخت و تحویل به آنها به نرخ سه درصد
- سهام و سهم الشرکه و حق تقدم آنها یک و نیم برابر نرخ های مذکور در تبصره (1) ماده 143 (یعنی 6 درصد) و ماده 143 مکرر (یعنی 75/0 درصد) طبق مقررات مزبور در تاریخ ثبت انتقال به نام وراث
- حق الامتیاز و سایر اموال و حقوق مالی که در بندهای مذکور به آنها تصریح نشده است، به نرخ ده درصد ارزش روز در تاریخ تحویل یا ثبت انتقال به نام وراث
- انواع وسایل نقلیه موتوری، زمینی، دریایی و هوایی به نرخ دو درصد بهای اعلامی توسط سازمان امور مالیاتی کشور در تاریخ ثبت انتقال به نام وراث
- املاک و حق واگذاری محل یک و نیم برابر نرخ های مذکور در ماده 59 به ماخذ ارزش معاملاتی املاک (املاک 5/7 درصد) و یا به ماخذ ارزش روز حق واگذاری(حق واگذاری 3 درصد) حسب مورد، در تاریخ ثبت انتقال به نام وراث
- اموال و دارایی های متعلق به متوفای ایرانی که در خارج از کشور واقع شده است پس از کسر مالیات بر ارثی که از آن بابت به دولت محل وقوع اموال و داراییها پرداخت شده است به نرخ ده درصد ارزش ماترک که مأخذ محاسبه مالیات بر ارث در کشور محل وقوع مال قرار گرفته است . در صورت عدم شمول مالیات بر ارث در کشور مزبور به مأخذ ارزش روز انتقال یا تحویل به نام وراث نرخ های مذکور مربوط به وراث طبقه اول بوده و در صورتی که وراث طبقات دوم و سوم باشند، نرخهای مذکور به ترتیب دو و چهار برابر خواهد شد.
همچنین درصورتی که متوفی و وراث، تبعه خارجی باشند، اموال و دارایی های متوفی که در ایران واقع است، مشمول مالیات به نرخ وراث طبقه اول می شود.
در پایان لازم بذکر است که اجرای قانون اصلاحی از ابتدای سال 95 بوده و در مورد متوفیانی که قبل از شروع سال 95 فوت نموده اند اعم از اینکه پرونده مالیاتی برای آنها تشکیل شده یا نشده باشد، قوانین جاری در سال فوت ملاک محاسبه مالیات می باشد

مزایای قانون جدید مالیات بر ارث

تشریح مزایای قانون جدید مالیات بر ارث توسط رئیس سازمان امور مالیاتی

رئیس کل سازمان امور مالیاتی کشور با تشریح مزایای قانون جدید مالیات بر ارث که برای وراث متوفیان سال۱۳۹۵ به بعد اجرایی می‌شود، گفت: قانون جدید کار وراث را راحت می‌کند. سید کامل تقوی نژاد با بیان اینکه قانون جدید مالیات‌های مستقیم تغییرات بنیادینی داشته است، گفت: یکی از عمده‌ترین تغییرات قانون مالیات‌ها در بخش مالیات بر ارث می‌باشد که به منظور تکریم مودیان محترم مالیاتی و سهولت فرآیند دریافت مالیات صورت گرفته است.

وی با اشاره به اینکه در قانون سابق محاسبه مالیات بر مبنای زمان فوت متوفی بوده است که این مبنا مشکلات بسیاری ایجاد می‌کرد، افزود: با توجه به اصلاحیه اخیر قانون تا زمانی که وراث نسبت به انتقال ماترک به خود یا دیگران اقدام نکنند مالیاتی وصول نخواهد شد. بنابراین اموال و دارایی‌های متوفی با توجه به نوع و ماهیتشان صرفاً در زمان تحویل یا انتقال حسب مقررات ماده ۱۷ قانون مشمول مالیات می‌باشد.

رئیس کل سازمان امور مالیاتی کشور در مورد یکی دیگر از تغییرات قانون مالیات بر ارث که در ساماندهی بازار پول موثر است، تصریح‌کرد: سپرده‌های متوفی نزد بانک‌ها و مؤسسات اعتباری مجاز برای وراث طبقه اول به میزان ۳درصد مشمول مالیات است ولی این امر برای سپرده‌های نزد مؤسسات غیرمجاز به نرخ ۱۰ درصد مشمول مالیات می‌باشد.

وی اضافه کرد: در خصوص مالیات املاک، معادل ۱.۵برابر نرخ مذکور در ماده ۵۹ قانون به ماخذ ارزش معاملاتی و یا به ماخذ ارزش روز حق واگذاری حسب مورد در تاریخ ثبت انتقال به نام وراث و همچنین در مورد سهام، سهم الشرکه و حق تقدم آنها ۱.۵برابر نرخ های مذکور در مقررات تبصره۱ ماده ۱۴۳ و ماده ۱۴۳ مکرر قانون طبق مقررات مذبور در تاریخ ثبت انتقال به نام وراث، مشمول مالیات می باشد.

تقوی نژاد با اشاره به کاهش نرخ‌های مالیات بر ارث، تصریح کرد: نرخ‌های مقرر در ماده ۱۷ قانون برای محاسبه مالیات وراث طبقه اول کاهش اساسی داشته است و همچنین نرخ‌های طبقه دوم و سوم به ترتیب معادل ۲ و ۴ برابر نرخ وراث طبقه اول می‌باشد.

وی همچنین در خصوص نحوه ارائه اظهارنامه مالیات بر ارث، عنوان کرد: مطابق اصلاحیه قانون مالیات‌های مستقیم، ارائه اظهارنامه مالیاتی ظرف یک سال از تاریخ فوت متوفی صرفاً به منظور کسر دیون محقق متوفی، هزینه‌های کفن و دفن در حدود عرف و عادت و واجبات مالی و عبادی در حدود قواعد شرعی از ماترک می‌باشد. در غیر اینصورت (عدم ارائه اظهارنامه ظرف یک سال از تاریخ فوت) در زمان تحویل یا انتقال اموال و دارایی‌های متوفی به وراث، مالیات متعلقه بدون کسر موارد مذکور مطالبه و وصول خواهد شد.

معاون وزیر امور اقتصادی و دارایی تاکیدکرد: در صورت ارائه اظهارنامه در موعد مقرر قانونی، مازاد اموال و دارایی‌ها نسبت به دیون محقق و هزینه های مذکور در زمان تحویل یا انتقال مشمول مالیات می باشد.

وی با اشاره به آیین نامه اجرایی موضوع تبصره ۲ ماده ۲۶ قانون، گفت: کسر دیون محقق متوفی، هزینه‌های کفن و دفن در حدود عرف و عادت و واجبات مالی و عبادی حداکثر تا سقف ارزش اموال و دارایی‌های ابراز شده دراظهارنامه امکان پذیر است، بنابراین باید در موارد تسلیم اظهارنامه کلیه ماترک متوفی و ارزش روز زمان فوت اظهارشود.

تقوی نژاد همچنین در خصوص گواهی مالیات بر ارث، اظهارداشت: اشخاص موضوع ماده ۳۴ قانون مالیات‌ها از جمله بانک‌ها، ادارات ثبت اسناد و املاک، دفاتر اسناد رسمی، نهادهای عمومی غیردولتی، شرکت‌ها، صندوق‌های دادگستری و صندوق‌های ادارات ثبت اسناد و املاک کشور برای تحویل و انتقال اموال و دارایی‌های متوفی به نام وراث یا سایر اشخاص می‌بایست گواهی پرداخت یا عدم شمول مالیات بر ارث را از اداره امور مالیاتی دریافت کنند.

وی در خصوص جرائم ناشی از دریافت نکردن گواهی عدم شمول مالیات، ادامه داد: اشخاص موضوع ماده ۳۴ قانون در صورت تخلف علاوه بر مسئولیت تضامنی معادل ارزش مال مشمول وراث نسبت به پرداخت مالیات و جرایم متعلق، مشمول جریمه‌ای معادل دو برابر مالیات متعلق می‌شوند.

رئیس کل سازمان امور مالیاتی کشور تاکیدکرد: در مورد بانک‌ها، شرکت‌ها و مؤسسات دولتی، متخلف، شرکاء و معاونان وی در تخلف مسئولیت تضامنی دارند.

وی در ادامه با اشاره به اینکه برای اخذ گواهی ماده ۳۴ قانون ارائه گواهی حصر وراثت الزامی است، عنوان کرد: برای صدور گواهی حصر وراثت با توجه به حذف ماده ۳۱ قانون نیازی به تسلیم اظهارنامه برای افرادی که از ابتدای سال ۱۳۹۵ به بعد فوت می کنند، نیست و دادگاه‌ها می‌توانند برای این متوفیان بدون اخذ گواهی نسبت به صدور گواهی حصر وراثت اقدام نمایند

هر آنچه مودیان مالیات بر ارث باید بدانند

برای دریافت این اطلاعات ارزشمند، اینجا را کلیک نمایید.

ماترک متوفى و چگونگى ارزیابى آن

آنچه که متوفى حین فوت باقى مى‌ماند، ماترک متوفى نام دارد که ارزیابى آن در زمان فوت اصطلاحاً قیمت حین‌الفوت مى‌گویند.

مبناى محاسبه قیمت املاک متوفى ارزش معاملاتى آنها حین‌الفوت متوفى مى‌باشد. زوجه فقط از اموال منقول و ابنیه و اشجار ( اعیانى ملک ) ارث مى‌برد. چنانچه اموال متوفى داراى قیمت رسمى باشد، قیمت رسمى زمان فوت مورد محاسبه قرار خواهد گرفت.

اموال مشمول مالیات بر ارث

به استناد ماده ۱۹ قانون مالیات های مستقیم، مزبور اموال مشمول مالیات بر ارث عبارت‌اند از کلیه ماترک متوفى واقع در ایران یا خارج از ایران اعم از منقول و غیرمنقول و مطالبات قابل وصول و حقوق مالى پس از کسر هزینه کفن و دفن در حدود عرف و عادت و واجبات مالى و عبادى در حدود و قواعد شرعى و دیون محقق متوفی.

قانون جدید مالیات بر ارث ( ماده 38 قانون مالیات های مستقیم )

ماده 38 ) اموالی که به‌موجب نذر یا وصیت حسب مورد به وراث منتقل می‌شود به نرخ مذکور در ماده (۱۷) این قانون و در صورتی که به غیر وراث به استثنای اشخاص مذکور در بند (۳) ماده (۲۴) این قانون، منتقل شود مشمول مالیات بر درآمد اتفاقی خواهد بود.

در مواردی که منافع مالی، مورد نذر یا وصیت باشد و همچنین منافع مالی که مورد وقف و حبس است، اشخاص منتفع از منافع به استثنای اشخاص مذکور در بند (۳) ماده (۲۴) این قانون نسبت به منافع هر سال مشمول مالیات بر درآمد خواهند بود.

تبصره ـ مال مورد وصیت وقتی مشمول مالیات خواهد بود که وصیت با فوت موصی قطعی شده باشد.

قانون جدید مالیات بر ارث ( ماده 34 قانون مالیات های مستقیم )

ماده۳۴ـ اشخاص زیر مجاز نیستند قبل از اخذ گواهی پرداخت مالیات مربوط موضوع این قانون، اموال و دارایی‌های متوفی را به وراث یا موصی‌له تسلیم کنند و یا به نام آنها ثبت و یا معاملاتی راجع به اموال و دارایی‌های مزبور انجام دهند:

۱ـ بانکها و سایر مؤسسات مالی‌ و اعتباری، شرکتها، مؤسسات، نهادهای عمومی غیردولتی و سایر اشخاص حقوقی دولتی و غیردولتی که وجوه نقد یا سفته یا جواهر و یا هر نوع مال دیگر از متوفی نزد خود دارند.

۲ـ ادارات ثبت اسناد و املاک موقعی که مال غیرمنقول را به اسم وراث یا موصی‌له ثبت می‌نمایند.

۳ـ دفاتر اسناد رسمی موقعی که می‌خواهند تقسیم‌نامه یا هر نوع معامله وراث راجع به اموال و دارایی‌های متوفی را ثبت نمایند.

۴ـ شرکتهایی که متوفی در آنها مالک سهام یا سهم‌الشرکه می‌باشد.

۵ ـ شرکتهای کارگزاری، صندوق‌های سرمایه‌گذاری و سایر نهادهای مالی

۶ ـ صندوق‌های دادگستری وصندوق‌های ادارات ثبت اسناد و املاک کشور

اشخاص مذکور در بندهای یادشده ( به ‌استثنای اشخاص موضوع بندهای(۲) و (۶) این ماده و اشخاص موضوع بندهای(۱) و (۲) ماده(۲) این قانون) در صورت تخلف علاوه بر اینکه تا معادل ارزش مال مشمول وراث نسبت به پرداخت مالیات و جرائم متعلق مسؤولیت تضامنی دارند، مشمول جریمه‌ای به‌میزان دو برابر مالیات متعلق نیز خواهند بود. در مورد بانکها، شرکتها و مؤسسات دولتی، متخلف و شرکا و معاونان وی در تخلف نیز مسؤولیت تضامنی خواهند داشت.

محاکم دادگستری، ادارات اجرای احکام دادگستری، ادارات ثبت اسناد و املاک کشور، سازمان اوقاف و امور خیریه و اداره سرپرستی صغار و محجورین، صندوق‌های دادگستری، صندوق‌های ادارات ثبت اسناد و املاک کشور و اشخاص موضوع بندهای(۱) و (۲) ماده(۲) این قانون در صورتی که در حیطه وظایف قانونی خود حکمی را در خصوص اموال و دارایی‌های متوفی صادر یا اجراء نمایند، موظفند رونوشت یا تصویر آن حکم را ظرف مهلت ده روز حسب مورد پس از صدور یا اجراء به سازمان امور مالیاتی کشور ارسال کنند.

کارکنان مقصر کلیه اشخاص حقوقی مذکور، در صورت عدم ارسال حکم یا عدم اخذ مفاصای مالیاتی، علاوه بر مجازات مربوط به تخلفات اداری و قانونی دستگاه مربوط به خود، مکلف به پرداخت جزای نقدی معادل دوبرابر خسارت‌ وارده به دولت با اقامه دعوی از طرف سازمان امور مالیاتی کشور به‌موجب حکم مراجع قضائی ذی‌ربط خواهند بود. این حکم در مورد شرکا و معاونان متخلفان مذکور نیز مجری است.

تبصره۱ـ سازمان امور مالیاتی کشور می‌تواند اشخاصی را که اموال موضوع بند (۱) ماده (۱۷) این قانون را نزد خود دارند مکلف نماید قبل از پرداخت یا تحویل اموال مزبور به وراث، مالیات متعلق را کسر و تا آخر ماه بعد از پرداخت به حساب سازمان امور مالیاتی کشور واریز و مابقی آن را به وراث یا ذی‌نفعان دیگر پرداخت نمایند در این صورت اشخاص مذکور مکلفند مشخصات وراث یا ذی‌نفعان دیگر و مبالغ پرداختی را ظرف مدت مذکور به سازمان امور مالیاتی کشور اعلام کنند.

تبصره۲ـ آیین‌نامه اجرائی این ماده به‌پیشنهاد وزارت امور اقتصادی و دارایی ظرف مدت شش ماه پس از تصویب این قانون به‌تصویب هیأت‌وزیران خواهد رسید.

ماده 26 قانون مالیات های مستقیم ( قانون جدید ارث )

ماده۲۶ـ وراث متوفی (منفرداً یا مجتمعاً ) یا ولی یا امین یا قیم یا نماینده قانونی آنها موظفند به منظور کسر هزینه‌های کفن و دفن در حدود عرف و عادات و واجبات مالی و عبادی در حدود قواعد شرعی و دیون محقق متوفی از ماترک موضوع ماده (۱۷) این قانون، ظرف مدت یک سال از تاریخ فوت متوفی اظهارنامه‌ای حاوی کلیه اقلام ماترک با تعیین ارزش روز زمان فوت و تصریح مطالبات و بدهیها طبق فرم نمونه مخصوصی که از طرف سازمان امور مالیاتی کشور تهیه می‌شود به انضمام مدارک زیر به اداره امور مالیاتی صلاحیتدار تسلیم نماید:

۱ـ رونوشت یا تصویر گواهی‌شده اسناد مربوط به بدهیها و مطالبات متوفی

۲ـ رونوشت یا تصویر گواهی‌شده کلیه اوراقی که مثبت حق مالکیت متوفی نسبت به اموال و حقوق مالی است.

۳ـ رونوشت یا تصویر گواهی‌شده آخرین وصیتنامه متوفی اگر وصیتنامه موجود باشد.

۴ـ در صورتی که اظهارنامه از طرف وکیل یا قیم یا ولی داده شود رونوشت یا تصویر گواهی‌شده وکالتنامه یا قیم‌نامه

۵ ـ رونوشت یا تصویر گواهی فوت از مراجع ذی‌ربط

اداره امور مالیاتی مربوط مکلف است اظهارنامه تسلیمی در مهلت مقرر را رسیدگی و به شرح زیر اقدام کند:

الف ـ در صورتی که ارزش روز کلیه ماترک متوفی کمتر از دیون محقق متوفی، واجبات مالی و عبادی و هزینه کفن‌ودفن باشد، اموال و دارایی‌های متوفی مشمول مالیات موضوع ماده(۱۷) این قانون نخواهد شد و مالیات‌های پرداختی ماده مذکور با ارائه اسناد و مدارک مثبته به پرداخت‌کننده مسترد خواهد شد.

ب ـ در صورتی که ارزش روز ماترک بیشتر از دیون محقق متوفی، واجبات مالی و عبادی و هزینه‌های کفن‌ودفن باشد، در این صورت موارد مزبور به ترتیب از ارزش روز اموال و دارایی‌های موضوع بندهای (۱)، (۲)، (۳)، (۴) و (۵) ماده(۱۷) این قانون کسر و مازاد ماترک حسب مورد به مأخذ مقرر در ماده مزبور مشمول مالیات خواهد شد و اضافه مالیات‌های پرداختی موضوع ماده(۱۷) این قانون با ارائه اسناد و مدارک مثبته به پرداخت‌کننده مسترد خواهد شد.

ج ـ در صورتی که کل ماترک یا بخشی از آن مطابق بندهای(الف) و (ب) مشمول مالیات نباشد، اداره امور مالیاتی موظف است گواهی لازم مبنی بر بلامانع بودن ثبت یا انتقال یا پرداخت یا تحویل اموال و دارایی غیرمشمول متوفی به وراث را حسب موارد مذکور در ماده(۱۷) این قانون به‌عنوان مراجع ذی‌ربط صادر نماید.

تبصره۱ـ در صورتی که بدهی متوفی مستند به مدارک و اسناد مثبته قانونی بوده و اصالت آن مورد تأیید اداره امور مالیاتی صلاحیتدار قرار گیرد قابل کسر از ماترک خواهد بود.

تبصره۲ـ آیین‌نامه اجرائی این ماده درمورد نحوه رسیدگی، ارزیابی اموال و دارایی‌ها و صدور گواهی توسط وزارت امور اقتصادی و دارایی تهیه می‌شود و به‌تصویب هیأت وزیران می‌رسد.

مشاور حقوقی مالیات بر ارث

ماده 21 قانون مالیات های مستقیم ( قانون جدید ارث )

ماده ۲۱ـ  اموالی که جزء ماترک متوفی باشد و طبق قوانین یا احکام خاص، مالکیت آنها سلب و یا به صورت بلاعوض در اختیار اشخاص موضوع ماده (۲) این قانون قرار گیرد، با تأیید اشخاص مزبور از شمول مالیات بر ارث خارج و در صورتی که بابت سلب مالکیت عوضی داده شود، ارزش آن عوض یا اموال سلب مالکیت شده هر کدام کمتر باشد، جزء اموال مشمول مالیات بر ارث موضوع ردیفهای مربوط در ماده (۱۷) این قانون محسوب و مشمول مالیات خواهد بود.

بند۴ـ در بند (۱) ماده (۲۴) این قانون عبارت « انواع بیمه‌های عمر و زندگی » جایگزین عبارت « بیمه عمر » می‌شود و متن بند (۴) ماده مذکور حذف و متن زیر جایگزین آن می‌گردد:

۴ـ اثاث ‌البیت محل سکونت متوفی

تحریر ترکه چیست ؟

مقصود از تحریر ترکه تعیین مقدار ترکه و دیون متوفی می باشد.

کاهش نرخ مالیات بر ارث در اصلاحیه قانون مالیات‌های مستقیم

رئیس کل سازمان امور مالیاتی کشور از کاهش میزان پرداخت مالیات بر ارث بر اساس لایحه جدید اصلاح قانون مالیاتهای مستقیم خبر داد و گفت: در این لایحه تسهیلاتی برای بخش تولید فراهم شده است.

.

 علی عسکری در گفتگو با مهر با بیان اینکه در لایحه اصلاحی قانون مالیات های مستقیم تقدیمی به مجلس هیچ گونه نرخ مالیاتی اضافه نشده است، گفت: در این لایحه برخی پایه های جدید مالیاتی برای اولین بار وضع شده است.

.

رئیس کل سازمان امور مالیاتی کشور با اشاره به اینکه برای برخی بخشهایی که تاکنون مالیات اخذ نشده، در این لایحه پایه های جدیدی وضع شده است، تصریح کرد: این در حالی است که هیچ گونه نرخی به مالیاتها افزوده نشده است.

.